Cursus Kunstgeschiedenis Najaar 2023 (Serie 42)

Dit najaar hadden we alweer de 42e editie van de cursus kunstgeschiedenis.

Locatie: Deze cursus werd weer gehouden in de Regentenzaal van het Hofje van Nieuwkoop in het centrum van Den Haag. (routebeschrijving) Er was één uitzondering: 8 december was de locatie Hoofdgebouw van het Ministerie van LNV/EZK, aan de Bezuidenhoutseweg, in de Zijlstrazaal (Zaal 42 A-passage 7e etage).

Het programma zag er als volgt uit:

20 oktober Cassandre, de Franse affichemaker
A.M. Cassandre, echte naam: Adolphe Jean-Marie Mouron (Charkov, 24 januari 1901 – Parijs, 17 juni 1968) was schilder, grafisch vormgever en ontwerper. Cassandre ontwierp voor Franse, Zwitserse en Italiaanse klanten affiches en werkte in 1939 voor Harper's Bazaar in New York. Hij werkte tussen 1927 en 1931 ook voor Nederlandse bedrijven. Zo werd zijn nu zo beroemde affiche voor de Étoile du Nord in 1927 in de Telegraaf beschreven als een “wonderlijk ontwerp dat werkelijk tot het modernste en vermetelste behoort, wat men tot nu toe op dit gebied verzon.” In zijn Nederlandse tijd verzorgde Cassandre niet alleen de Droste-mascotte, maar maakte ook ander werk. Tot de opdrachtgevers, die via Nijgh & Van Ditmar op zijn pad kwamen, behoorden grote bedrijven als BK Emaille, Gazelle-fietsen, Philips en De Vries Robbé. Zijn beste affiches zijn ongetwijfeld voor de Stoomvaart Maatschappij Zeeland en de Holland-Amerika Lijn. De hoge vertekende scheepsboegen en het ronde, zwarte gat van de scheepspijp werden blikvangers.

3 november Brueghel (tentoonstelling Noord-Brabants museum, 30-9-2023 t/m 7-1-2024)
De familie Breughel, innovatief en wereldberoemd, speelde een toonaangevende rol in de kunstwereld van ca. 1550 tot ca. 1700. Met vakmanschap en humor maakten zij schilderijen die generaties hebben weten te fascineren. Feestelijke boerenbruiloften, bekende spreekwoorden, bijbelse verhalen, weelderige boeketten en nog veel meer. Dit alles doorspekt met grappige details, als je de tijd neemt om goed te kijken. De Breughels, u kent ze vast wel, maar vindt u het ook zo verwarrend om goed te onderscheiden wie wie is? Pieter Breugel de Oude, gespeld zonder h, of Pieter Breughel de Jonge, Jan Brueghel de Oude, maar ook Jan Brueghel de Jonge gespeld met een “h”. In de lezing werd verteld hoe het nu zit en wie wie is, ter voorbereiding op de grote tentoonstelling “Breughel: de familiereünie”, te zien in het Noord-Brabants museum van 30 september t/m 7 januari 2024.

17 november Charlotte Perriand (architect, ontwerper en fotograaf)
De revolutionaire meubelontwerpen van Charlotte Perriand (1903-1999) zijn uitgegroeid tot moderne design iconen. De Franse ontwerper en architect wist als een van de weinige vrouwen vanaf de jaren twintig door te dringen in het rijk van de architectuur en ruimtelijke vormgeving. Perriand was geïnspireerd door de nieuwe tijd, door nieuwe technieken, door de opkomst van fabrieken. Ze maakte functionele en comfortabele ontwerpen die nog steeds heel modern ogen. Ze werkte met Le Corbusier aan de inrichting van zijn Cité Radieuse, een wooncomplex voor 1600 mensen in Marseille. Perriands studies naar units van veertien vierkante meter per persoon zijn uitgevoerd: met schuifwanden, een tussenverdieping voor de ouderslaapkamer en bovenal de open keuken met bar. Dat laatste was een concept dat Perriand al in 1929 in een ander project had vormgegeven om de vrouw te bevrijden uit haar huishoudelijke isolement. In tegenstelling tot de mannelijke architecten van die tijd, die de vrouw opsloten in hun technische en functionele keukenlaboratorium. Sommige van haar andere werken omvatten: les Arcs in de Savoie, skigebied Méribel, het gebouw van de Volkenbond in Genève en de verbouwing van de kantoren van Air France in Londen, Parijs en Tokio

Woensdag 22 november Extra activiteit
Een rondleiding in het Buitenmuseum en het Spinozahuis. We waren thuis bij Jan Steen, Jan van Goyen en Paulus Potter aan de Dunne Bierkade in Den Haag. In het dichtbij gelegen Spinozahuis aan de Paviljoensgracht werden we geïnformeerd over het leven en het werk van filosoof Benedictus de Spinoza (geboren als Baruch Spinoza)(1632 - 1677). Spinoza woonde en werkte 7 jaar in Den Haag totdat hij hier stierf op zijn zolderkamer.

1 december Van Gogh aan de Seine (tentoonstelling Van Gogh museum 13-10-23 t/m 14-1-2024)
Aanleiding voor deze lezing is de tentoonstelling Van Gogh aan de Seine. Asnières ligt vlak buiten Parijs aan de Seine. Tot ongeveer 1850 stond het bekend als een idyllische groene voorstad waar stedelingen hun vrije tijd doorbrachten. In de tweede helft van de 19de eeuw werd de omgeving van Asnières steeds meer gekenmerkt door opkomende industrie. Vanwege het veranderende landschap en de goede bereikbaarheid vanuit Parijs gingen kunstenaars naar Asnières om te schilderen. In de tentoonstelling is te zien welke rol Asnières en de Seine hebben gespeeld in de artistieke ontwikkeling van Vincent van Gogh, Georges Seurat, Paul Signac, Émile Bernard en Charles Angrand. Tijdens deze lezing werden de voorstellingen van Van Gogh en zijn collega's nader in beschouwing genomen. Wat is de wereld rondom hen heen daar langs de Seine? Wat tonen hun schilderijen aan modernisme? Hoe zitten hun schilderingen in elkaar? Gewapend met deze kennis levert de tentoonstelling zeker nieuwe gezichtspunten.

8 december Hilma af Klint en Piet Mondriaan: Levensvormen (tentoonstelling Kunstmuseum, 7-10-2023 t/m 25-2-2024)
In samenwerking met Tate Modern brengt Kunstmuseum Den Haag het baanbrekende werk van de Zweedse Hilma af Klint (1862-1944) samen met dat van haar grensverleggende tijdgenoot: Piet Mondriaan (1872-1944). De schilders hebben elkaar nooit ontmoet, maar hun eigenzinnige oeuvres weerspiegelen beide een tijdperk waarin de kijk op de werkelijkheid door wetenschappelijke ontdekkingen en nieuwe ideeën over spiritualiteit radicaal verandert. De tentoonstelling is gebaseerd op nieuw onderzoek. Zo is onderzocht hoe het begrip evolutie een centraal thema is in het werk van zowel Af Klint als Mondriaan, maar ook hoe hun unieke vormentalen werden geïnspireerd door nieuwe manieren van naar de natuur kijken. De tentoonstelling besteedt ook uitgebreid aandacht aan de interesse van beide kunstenaars in de theosofie en antroposofie en hoe deze nieuwe levensbeschouwelijke bewegingen de wetenschappelijke ontdekkingen uit de natuurkunde en biologie van die tijd probeerden te verenigen met een spiritueel leven.

15 december Engelen
Engelen worden gezien als “boodschappers van God” en komen in vele godsdiensten voor: in het christendom, de islam en het jodendom. Engelen zijn er bovendien in allerlei categorieën: aartsengelen, cherubijnen, tronen en beschermengelen. En zijn cupido’s ook engelen? Wat hebben al deze wezens gemeenschappelijk en waarin verschillen ze met name qua uiterlijk? Aan de hand van vele voorbeelden uit de kunstgeschiedenis wordt dit thema besproken.

Commissie Kunstgeschiedenis LAVIVO Seniorenclub
Eveline Germs-Baarens
Jan van de Wijnboom
Lucie Wassink
Kees Wagenaar

© 2023 Seniorenclub Lavivo - Alle rechten voorbehouden