VERSLAG CURSUS MUZIEK 15 – DE OPERA'S VAN VERDI

Dit najaar eindelijk weer een 'fysieke aanwezigheid' aflevering van de cursus Muziek.
De OPERA’S VAN VERDI, echt een boeiend en meeslepend onderwerp.

De cursus bestond uit 5 bijeenkomsten, waarbij elke keer één opera van de componist Verdi centraal stond.
Namelijk NABUCCO, RIGOLETTO, LA TRAVIATA, LA FORZA DEL DESTINO en AIDA.
Aan de hand van uitgebreide fragmenten op cd en dvd werden de opera’s intensief bestudeerd. Onze docent, de musicoloog Kees Wisse, vervoerde ons weer, met zijn enthousiaste en deskundige uitleg, van de muzikale grootheid van deze bijzondere componist.

Omdat we nog niet gebruik konden maken van een zaal in het ministerie prezen wij ons gelukkig dat wij weer van de Regentenkamer van het Hofje van Nieuwkoop gebruik konden maken, een fraaie locatie die inmiddels bij velen van ons bekend is.

route

GIUSEPPE VERDI Als het om opera gaat staat de Italiaanse componist Giuseppe Verdi op eenzame hoogte. Diverse van zijn werken staan in de top 10 van meest gespeelde opera’s ooit, waarbij La Traviata deze lijst aanvoert. Verdi beheerste de Italiaanse opera in de tweede helft van de 19e eeuw. Naadloos sloot hij aan bij de stijl van zijn voorgangers als Rossini, Bellini en Donizetti. Maar Verdi ging een stap verder. Als geen ander wist hij de intense, maar zeer herkenbare emoties van zijn personages in muziek te vangen. Bij hem geen absolute helden of schurken, maar mensen van vlees en bloed die worstelen met hun verlangens en onvolmaaktheden. Van de eerste tot de laatste noot sleept het drama je als toeschouwer mee en voel je je volledig betrokken bij wat er op het toneel gebeurt. Niet zonder reden wordt Verdi wel gezien als de vader van het ‘verismo’, de muzikale tegenhanger van het naturalisme in de literatuur. Zo vormt hij een belangrijke schakel naar de opera’s van Puccini en Mascagni.

Liefde, passie en dood in het Hofje van Nieuwkoop

Verdi, geboren in 1813 was een van de grote Italiaanse operacomponisten. Hij begon al jong met het componeren van opera’s en had daarmee veel succes. Verdi leefde in de periode dat het noorden van Italië een onderdeel was van de Habsburgse monarchie, terwijl het overig gedeelte bestond uit een aantal zelfstandige staatjes.Er leefde onder de bevolking een diepe wens naar een Italiaanse eenheidsstaat onder het gezag van een koning. De beoogde koning was Victor Emanuel. Verdi was betrokken bij deze beweging en de letters van zijn naam Victor Emanuele Re d’Italia werden gebruikt als strijdkreet.In zijn opera’s laste Verdi ook passages in die in verkapte vorm uiting gaven op de Italiaanse wens om vrij te zijn van de Habsburgers en kritiek op heersende vorsten.

In de als eerste besproken opera Nabucco, over de Babylonische vorst Nebucadnezar, die het Joodse volk wegvoerde naar Babylon, wordt in het bekende, nog steeds vaak ten gehore gebrachte Slavenkoor gezongen over vrijheid, en het verlangen naar Israël, een verwijzing naar het verlangen om van de Habsburgers te worden bevrijd. Uiteraard komen in deze opera de liefdesperikelen ruimschoots aan bod. De twee dochters van Nabucco worden allebei verliefd op de Joodse prins Ismaël. Passie, jaloezie en pogingen tot moord blijven niet uit. De kwaadaardige en op macht beluste dochter Abigaille slaagt er in Nabucco in de gevangenis te laten gooien en haar zuster Fenena te tot de doodstraf te laten veroordelen. Dit alles mislukt op het nippertje en Abigaille vergiftigt zich zelf. Eind goed al goed.

De opera Rigoletto, die als tweede werd besproken, is de geschiedenis van de hofnar Rigoletto, in dienst van een vorst die de ene vrouw na de andere verleidt en ook de gekoesterde dochter van Rigoletto, die hij wijsmaakt dat hij een arme student is. Rigoletto wil als wraak de vorst vermoorden, maar door een persoonsverwisseling doodt hij zijn eigen dochter. Deze opera bevat verhulde kritiek op vorsten, die gewetenloos hun personeel misbruiken en ten gronde richten.

De derde opera, La Traviata, gaat over de liefde tussen een populaire courtisane, Violetta, en een jonge edelman, Alfredo. Zij geeft hem op, op verzoek van zijn vader, Germont, omdat de relatie aan een huwelijk van zijn zusje in de weg staat. Ze verdwijnt uit zijn leven zonder verklaring, wat hem uiteraard erg verbitterd maakt. In de laatste akte vinden we Violetta, die lijdt aan vergevorderde tuberculose, terug in een armoedige kamer. Germont heeft inmiddels spijt van zijn actie en komt Violetta opzoeken. Ook heeft hij Alfredo uitleg gegeven. Deze komt ook op bezoek en in zijn armen sterft Violetta, een ontroerende aria zingend, want ja, het is nu eenmaal opera.

Ten vierde de opera La Forza del Destino, met zo’n ingewikkelde plot en zoveel vermommingen dat dit in kort bestek niet is weer te geven. Ook hier is sprake van liefde, passie en verraad. Twee van de hoofdpersonen sterven.

Tenslotte de ook erg bekende opera Aïda. Aïda is een door de Egyptenaren tot slaaf gemaakte Ethiopische koningsdochter. De Egyptische veldheer Radames is erg verliefd op haar. Maar….de dochter van de farao heeft haar zinnen op hem gezet. Dit kan natuurlijk niet goed gaan. Radames en Aïda eindigen in een gevangenis. Zij zingen daar een prachtig liefdes duet terwijl Aïda sterft in de armen van Radames. Met hem zal het uiteraard ook niet goed aflopen. Het bekendste onderdeel van deze opera is de Triomfmars, groots uitgevoerd met een enorm koor en triomfwagens en paarden op het toneel.

Onze docent, Kees Wisse, had gekozen voor erg mooie uitvoeringen met prachtige beelden.
Uiteraard voorzag hij ons van een syllabus met duidelijke samenvattingen en gaf hij duidelijke uitleg over de muziek.

Het was weer een top cursus.

Verslag Anne Hofstede