Verslag kunstgeschiedenis LAVIVO Seniorenclub (Serie 39)

februari – mei 2022

Op 25 februari startte de 39e editie van de cursus kunstgeschiedenis. Er was naar gestreefd om een zo gevarieerd mogelijk programma te presenteren. In deze lezingencyclus kwam ook de beeldhouwkunst in de schijnwerpers te staan. Bij de opzet van de cursus speelde de Coronamaatregelen nog mee. Er mochten maar 25 personen in de zaal. Daarom waren er twee groepen: een ochtendgroep en een middaggroep. De cursus werd weer gehouden in "Het Speelhuys" (De Regentenkamer heeft zijn oude naam weer terug) van het Hofje van Nieuwkoop, we kwamen daar via de bekende route.

Het ziet er naar uit dat we voorlopig niet terug kunnen naar het ministerie. Daarom werken we toe naar een sluitende begroting en zal in de toekomst een hogere bijdrage worden gevraagd.

Dit was het programma kunstgeschiedenis cursus voorjaar 2022

25 februari Paula Rego
In het Kunstmuseum was een overzicht te zien van het werk van de Portugees-Britse Paula Rego. In Nederland was ze tot voor kort niet erg bekend, maar in Engeland geldt zij als een grootheid uit de naoorlogse Britse schilderkunst. Paula Rego is geboren in 1935 in Lissabon. Haar vader raadde haar aan weg te gaan uit Portugal, aangezien hij het “geen goede plek voor een vrouw” vond. Zij volgde de opleiding aan de Slade School of Fine Art in Londen. Zij maakt persoonlijk en maatschappijkritisch werk. Wisselt enige malen van stijl, totdat ze zeer verhalend en figuratief gaat werken. Haar grote onderwerp is altijd de positie van de vrouw geweest: machtsverhoudingen, seksualiteit, de minderwaardige positie van de vrouw. Zij schildert moedige en veerkrachtige vrouwen, échte vrouwen en de blik van Paula Rego is een heel andere dan de zgn. “Male gaze”. Ook haar eigen moeizame relatie met haar grote liefde, haar echtgenoot Victor Willing is een grote bron van inspiratie. Haar atelier lijkt wel de backstage van een theater en inderdaad, voor haar latere werk maakte ze hele ensceneringen met poppen, rekwisieten, kostuums e.d. waarin zij ook levende modellen laat poseren, met name haar vaste model en alter ego Lila Nunes. Voor degenen die het werk van Paula Rego niet kenden, was deze tentoonstelling een absolute openbaring. Niet altijd is haar werk even gemakkelijk, maar het zette aan tot reflectie. Deze lezing gaf dan ook veel (gesprek)stof tot nadenken!
De tentoonstelling Paula Rego was tot 20 maart te zien in het Kunstmuseum Den Haag.

11 maart Calder Now!
Alexander Calder, 1898-1976 is bekend geworden door zijn mobiles, de kleurige, vlinderachtige bewegende sculpturen. Deze zijn zeer aangenaam om naar te kijken, maar Calder maakte ze niet als decoratieve aardigheidjes. Als beeldhouwer, of liever maker van objecten, begon het statische karakter van het driedimensionale hem steeds meer te storen; hij wilde er een vierde dimensie aan toe voegen en die vond hij in de beweging; alleen zo geeft kunst een beeld van de wereld, die immers ook niet statisch is. Deze ideeën zijn van grote invloed geweest op latere kunstenaars. De Rotterdamse Kunsthal toonde deze winter een overzicht van het werk van Calder. Hoewel de tentoonstelling niet groot was, gaven de 20 getoonde werken een goed beeld van het originele oeuvre van de kunstenaar. Calder wordt tegenwoordig algemeen bewonderd en heeft zeer veel invloed gehad. Ook dat was zien op de tentoonstelling in het werk van tien eigentijdse kunstenaars die elk op hun eigen wijze een vierde dimensie aan hun werk toe voegen. Een gevarieerde tentoonstelling van verrassend werk.
De tentoonstelling Calder Now! is nog tot 29 mei te zien in de Kunsthal in Rotterdam.

25 maart Romeinse Keizer Domitianus
De tentoonstelling "God op aarde – keizer Domitianus" in het Rijksmuseum van Oudheden voerde je mee in het turbulente levensverhaal van de Romeinse keizer Domitianus. In Rome liet hij de prachtigste monumenten na. Het museum in Leiden toonde de keizerlijke weelde en het Rome van de 1ste eeuw na Christus, met het Colosseum als hart van de stad. Honderden objecten uit een lange rij internationale topmusea waren er te bezichtigen. Er werd ons een greep uit die schatten van keizer Domitianus getoond en we hoorden een kleurrijke kunsthistorische en biografische toelichting. De tentoonstelling over keizer Domitianus is nog tot en met 22 mei te zien in het Rijksmuseum van Oudheden te Leiden.

8 april Alphonse Mucha
De Tsjechische kunstenaar Alphonse Mucha (1860-1939) werd in de late 19e eeuw in Parijs in een klap beroemd met een door hem ontworpen reclameposter voor een toneelstuk van Sarah Bernardt. Zijn stijl viel in de smaak en hij ontwierp talloze posters van vrouwen met weelderige lokken die als een waterval over haar heen vallen. Verleidelijk kijken ze je aan terwijl ze een product aanprijzen of een maand voorstellen op een kalender. Het Kunstmuseum toonde eerst Mucha's grafisch werk en plaatste dat vervolgens in de context van de Parijse kunst en mode, puttend uit de eigen rijke collectie uit dit tijdvak. Tot slot besteedde de tentoonstelling aandacht aan de revival van Mucha's werk in de jaren '70. Het werk van Mucha bevat echter meer. Over zijn latere Slavisch epos en wat de achtereenvolgende machthebbers in Tsjechië daarmee gedaan hebben viel ook e.e.a. te vertellen.
De tentoonstelling over Mucha is nog tot 3 juli te zien in het Kunstmuseum Den Haag.

22 april Volle Bloei (Bloemenstillevens)
Pas na 1600 kwam het genre bloemstilleven echt tot bloei. Fleurige boeketten en exotische bloemsoorten zijn kenmerkend voor dit genre, net als de precisie, zeldzaamheid en variatie. Waar kwam de plotselinge interesse voor bloemstillevens vandaan? Hoe kwam het dat talentvolle vrouwelijke schilders en onderzoekers internationale roem kregen? En wat was de rol van de wetenschap hierin? De tentoonstelling 'In volle bloei' stond in het teken van bloemstillevenkunst, botanie en vrouwelijke schilders. Je leerde alles over de ontwikkeling van het bloemstilleven (waarom speelden bloemen in kunst niet al veel eerder de hoofdrol?) en hoe kunst, natuur en wetenschap hand in hand gaan. De tentoonstelling 'In Volle Bloei' is nog tot en met 6 juni te zien in het Mauritshuis, speciaal ter viering van 200 jaar Mauritshuis.

6 mei Anthony Gormley
In het werk van de Engelse beeldhouwer Antony Gormley (Hampstead 1950) staat de menselijke figuur centraal, waarbij hij de proporties van zijn eigen lichaam als uitgangspunt neemt. Vanaf 1990 maakt hij voornamelijk grootschalige projecten waaronder Exposure in Lelystad. De hurkende man van 26 meter hoog kijkt sinds 2010 uit over het Markermeer. Gormley meldt dat hij geïnspireerd is door de maakbaarheid van het polderlandschap en door de vele hoogspanningsmasten in de Flevopolder. Van veraf ziet het eruit als een menselijke figuur maar van dichtbij lijkt het op een wiskundig model. Zijn meest bekende werk in Engeland is The angel of the North naast de A1 bij Gateshead: het grootste openbare werk in Engeland en nog steeds onderwerp van felle discussies. Daarover hoorde we meer in de presentatie!
Nog tot en met 25 september 2022 is in het museum en op landgoed Voorlinden de tentoonstelling GROUND te zien met werk van Antony Gormley vanaf de jaren ’80 tot recente installaties.

Met vriendelijke groet,

De coördinatoren
Eveline Germs-Baarens eveline@germs.nl
Jan van de Wijnboom janvandewijnboom@outlook.com
Lucie Wassink lucie.wassink@gmail.com
Kees Wagenaar kees.wagenaar@ziggo.nl